Wysokie technologie a rozwój małych dzieci

Odpowiedzialny rodzic wie, że to co dobre lub obojętne dla dorosłego może zaszkodzić dziecku, jednocześnie nie wszyscy zdają sobie sprawę ze szkodliwego wpływu wysokich technologii na rozwój dziecka.

MIT: Im wcześniej dziecko pozna wysokie technologie, tym lepiej będzie funkcjonować we współczesnym świecie.

FAKT:
Małe dzieci potrzebują
- bliskości opiekunów i wzorów do naśladowania, aby rozwinąć mowę i empatię
- bodźców zachęcających do kontaktu z otoczeniem i poznawania świata
- spontanicznego, swobodnego ruchu, w tym zabaw kształtujących motorykę małą, czyli ruchów dłoni niezbędnych do wykonania czynności samoobsługowych.

Dobre relacje zamiast smartfona

Uczenie się mowy zaczyna się od obserwacji twarzy i imitowania gestów, które wykonuje żywa osoba. Dziecko odwzajemnia uśmiech, powtarza gest „pa, pa”, ponieważ odzwierciedla emocje, wyraz twarzy opiekunów. Logopedzi zgodnie podkreślają, że częste korzystanie z urządzeń high-tech przez małe dzieci może niekorzystnie wpływać na ich rozwój: opóźniać naukę mowy, nadmiernie pobudzać, opóźniać rozwój motoryki dużej i małej, skutkować brakiem koncentracji, problemem z rozpoznawaniem i odzwierciedlaniem emocji. Pisze o tym Joachim Bauer w swojej książce pt. „Empatia”: „(…) mowa u dziecka może się rozwinąć tylko tam, gdzie ma ono do dyspozycji pole do działania i zbierania doświadczeń związanych z interakcjami, stworzone dzięki międzyludzkim reakcjom. Innego rodzaju pola, zwłaszcza ekran telewizora czy komputera, są w porównaniu z tym mniej niż martwą protezą. Bez dobrych relacji międzyludzkich niespełniony pozostaje ważny warunek rozwoju mowy”.

Alfabet ruchowy

Mowa i ruch są ze sobą skorelowane. Na początku dziecko wykonuje ruchy pozbawione celu, a dźwięki to abstrakcyjna wokaliza. Jednak po kilku miesiącach przechodzi do fazy ruchów symetrycznych i dźwięków rytmicznych: wyciąganiu obu rąk, klaskaniu towarzyszą rytmicznie powtarzane „do do do”, „ma ma”. W kolejne fazie rozwoju istotne będą gesty i ich związek z używaniem danego przedmiotu, wykonaniem określonej czynności, np. „halo” i przykładanie słuchawki do ucha, albo „daj” i sięganie po przedmiot. Stopniowo mowa będzie wypierać gesty, jednak coś takiego jak mowa ciała zostanie z nami przez całe życie - gdy podkreślamy ruchem ważny aspekt naszej wypowiedzi, gdy przyjmujemy pozy, aby wyrazić coś bez słów, gdy rozpoznajemy naszych bliskich po sposobie chodzenia.

Najlepszy wynalazek

Choć postęp techniczny jest kuszący i w wielu przypadkach ułatwia życie rodzicom, nie zastąpi programu o nazwie „miliony lat ewolucji człowieka”. Widok dziecka unieruchomionego przez chodzik, fotelik, tablet, ekran telewizora nie jest rzadkością, a przecież te przedmioty ograniczają rozwój neuromotoryczny, a nie przyspieszają go, nie zastąpią kontaktu z drugim człowiekiem ani swobodnej i spontanicznej zabawy. Jeśli chcemy wspomóc dziecko dobrymi bodźcami pozwólmy mu bawić się na podłodze lub innej płaskiej powierzchni dającej opór, tak aby czuło ciężar własnego ciała, doświadczało grawitacji, dotykało różnych faktur. Gdy nasze dziecko już chodzi i biega nie ustawajmy w zachęcaniu go do aktywności - proces doskonalenia różnych umiejętności będzie trwał jeszcze długo. Pokazujmy, że możliwości ruchowych jest znacznie więcej: pływanie, tańczenie, gry w piłkę, jazda na rowerze, na nartach - młody wiek, to czas na różnorodność i zabawę ruchem.